Sieci ISDN ciesz▒ siΩ coraz wiΩkszym zainteresowaniem zar≤wno ze strony u┐ytkownik≤w, jak i operator≤w telekomunikacyjnych. Wydawaµ by siΩ mog│o, ┐e oferowana przez te sieci szybko╢µ transmisji, wynosz▒ca 64 kb/s, nie jest na tyle wiΩksza od mo┐liwo╢ci wsp≤│czesnych modem≤w, zdolnych do transmisji 56 kb/s, by stanowi│a skuteczn▒ konkurencjΩ. A jednak, m≤wi▒c o rozwoju ISDN w niekt≤rych krajach, ╢mia│o mo┐na u┐yµ okre╢lenia eksplozja. C≤┐ jest w tej sieci tak atrakcyjnego, co powoduje tak ogromne zainteresowanie? - spr≤bujmy siΩ temu przyjrzeµ.

Du┐o zainteresowanych

Koncepcja zintegrowanej sieci cyfrowej, s│u┐▒cej zar≤wno do po│▒cze± telefonicznych, jak i do transmisji danych, jest tak stara, jak praktyczna realizacja cyfrowej techniki transmisji g│osu - liczy sobie co najmniej 20 lat. Sk▒d zatem tak ograniczona popularno╢µ, sk▒d traktowanie ISDN jako nowo╢ci?

Pomijaj▒c bezw│ad i ograniczone mo┐liwo╢ci inwestycyjne operator≤w telekomunikacyjnych, przyczyn takiego stanu rzeczy jest kilka. Przez wiele lat sprzΩt do techniki ISDN oraz sama sieµ by│y zbyt kosztowne. Ogromny postΩp technologiczny ostatnich lat sprawi│, ┐e urz▒dzenia ISDN obecnie s▒ por≤wnywalne cenowo z analogowymi, a czasem wrΩcz ta±sze. R≤wnocze╢nie cyfrowy charakter szkieletowej warstwy sieci telekomunikacyjnych przyczyni│ siΩ do tego, ┐e koszty inwestycyjne sieci ISDN uleg│y znacz▒cej obni┐ce. DziΩki tym zmianom idea sieci zintegrowanej mog│a siΩ doczekaµ wiΩkszej popularno╢ci. Du┐y wp│yw na popularyzacjΩ ISDN wywar│o upowszechnienie Internetu, kt≤re przynios│o w efekcie ogromny wzrost zapotrzebowania na szybk▒ │▒czno╢µ cyfrow▒ - amatorami │▒czy cyfrowych stali siΩ ju┐ nie tylko biznesmeni i firmy, lecz tak┐e szerokie rzesze u┐ytkownik≤w domowych. NajwiΩkszy boom prze┐ywa obecnie ISDN w Niemczech - dziΩki odpowiedniej polityce cenowej i szerokiej dostΩpno╢ci us│ug ISDN │▒cza analogowe s▒ powszechnie zamieniane na │▒cza sieci zintegrowanej, zapewniaj▒c szersz▒ gamΩ us│ug, lepsze warunki korzystania z Internetu i innych zastosowa± transmisji danych, a dodatkowo ta±sze w eksploatacji. Ta±sze zar≤wno dla operatora, jak i dla u┐ytkownika - taryfy op│at w niemieckiej sieci ISDN s▒ obecnie odrobinΩ ni┐sze od op│at za │▒cza analogowe, a dodatkow▒ oszczΩdno╢µ przynosz▒ u┐ytkownikowi znacznie kr≤tsze czasy transmisji danych cyfrowych czy faks≤w.

W Polsce pocz▒tkowo sieµ ISDN by│a wyj▒tkowo kosztown▒ i trudno dostΩpn▒ zabawk▒, obs│ugiwan▒ przez KOMERTEL. Jednak kiedy sieµ szkieletowa TP S.A. w swojej wiΩkszej czΩ╢ci zosta│a wyposa┐ona w sprzΩt cyfrowy, nasz prawie monopolistyczny operator postanowi│ w│▒czyµ siΩ w og≤lny nurt udostΩpniania ISDN. Obecnie 17 wiΩkszych miast w Polsce ma ju┐ ISDN (patrz ramka), a w najbli┐szych planach TP S.A. jest uruchomienie sieci ISDN w úodzi.

Na du┐y plus TP S.A. trzeba zapisaµ fakt, ┐e pomimo istnienia "wzorca" w postaci cennika KOMERTEL-u, oferowane w sieci publicznej │▒cza ISDN nie s▒ wcale przesadnie kosztowne w instalacji i eksploatacji. Za tzw. dostΩp podstawowy op│ata netto wynosi 800 z│, a je╢li jest to zast▒pienie przez ISDN ju┐ posiadanego │▒cza analogowego, to zaledwie 400 z│. Op│ata abonamentowa wynosi 80 z│ miesiΩcznie - wydaje siΩ to sporo, ale przecie┐ │▒cze 2B+D to du┐o wiΩcej ni┐ dwa analogowe │▒cza telefoniczne! Dwa kana│y transmisyjne o przep│ywno╢ci 64 kb/s, kt≤re mo┐na ze sob▒ │▒czyµ w jeden kana│ o podw≤jnej przep│ywno╢ci oraz bardzo kr≤tki czas zestawiania po│▒cze± (2-5 sekund) sprawiaj▒, ┐e │▒cze ISDN stanowi zupe│nie now▒ jako╢µ. Op│aty za po│▒czenia w ka┐dym kanale zar≤wno lokalne, jak miΩdzymiastowe i miΩdzynarodowe w sieci ISDN TP S.A. s▒ analogiczne, jak op│aty w publicznej sieci telefonicznej.

Gorzej jest tam, gdzie jedynym operatorem sieci ISDN jest KOMERTEL - przy analogicznej cenie instalacji i nieco ta±szym (75 z│) abonamencie, op│aty za po│▒czenia s▒ znacz▒co wy┐sze, nie do przyjΩcia dla przeciΩtnie sytuowanego prywatnego u┐ytkownika: co prawda 3 minuty po│▒czenia wewn▒trz sieci KOMERTEL kosztuj▒ zaledwie 16 groszy, za to po│▒czenia do sieci publicznej, w zale┐no╢ci od pory dnia, kosztuj▒ od 40 do 80 gr za minutΩ! Ale miejmy nadziejΩ, ┐e skuteczna konkurencja dwu operator≤w w szybkim tempie spowoduje wyr≤wnanie stawek.

Jedyn▒ istotn▒ wad▒ sieci ISDN jest fakt, ┐e obaj ich operatorzy traktuj▒ po│▒czenia z Internetem jako po│▒czenia do innych sieci teleinformatycznych, odpowiednio s│ono je taryfikuj▒c. TP S.A. zapowiada co prawda urealnienie taryfikacji po│▒cze± internetowych, ale jeszcze nie wiadomo, kiedy ono nast▒pi. Wiadomo natomiast, ┐e poci▒gnie za sob▒ podobny boom sieci ISDN, jak to mia│o miejsce w Niemczech.

OsprzΩt

Zako±czenie liniowe NT1 abonent otrzymuje od TP S.A. Do niego pod│▒cza modem lub, w przypadku wykorzystania ISDN wy│▒cznie do pracy cyfrowej, prostszy i ta±szy Terminal Adapter. Przyk│adowe ceny:
Sportster ISDN wewn. (terminal adapter) 480 z│ + VAT;
Sportster ISDN zewn. (terminal adapter) 550 z│ + VAT;
Courier I-modem zewn. (terminal adapter, modem, host modem X2) 1750 z│ + VAT.

Co, gdzie, za ile ?

Informacje o dostΩpno╢ci ISDN w danym rejonie (miejscowo╢µ, dzielnica) mo┐na uzyskaµ w odpowiednim dla tego rejonu Biurze Obs│ugi Klient≤w TP S.A.
Koszt instalacji │▒cza abonenckiego ISDN wynosi 800 z│, a w przypadku zamiany │▒cza analogowego na ISDN û 400 z│. Op│ata ta obejmuje r≤wnie┐ instalacjΩ zako±czenia NT1. Cena abonamentu miesiΩcznego wynosi 80 z│, a op│aty taryfikacyjne przy po│▒czeniach lokalnych i zamiejscowych zar≤wno w sieci ISDN, jak i w sieci publicznej TP S.A. s▒ analogiczne, jak przy po│▒czeniach analogowych, za ka┐dy wykorzystywany kana│ B (je┐eli dla podwojenia szybko╢ci pracujemy w po│▒czonych kana│ach, p│acimy podw≤jnie!).
Niestety, po│▒czenia z ISDN do Internetu s▒ taryfikowane prohibicyjnie:

0,72 z│/min w godzinach 8:00û18:00;
0,54 z│/min w godzinach 18:00û22:00;
0,36 z│/min w godzinach 22:00û8:00.

M≤wi siΩ nieoficjalnie o urealnieniu tej taryfy, ale na razie jest ona obowi▒zuj▒ca.

W tych miastach ju┐ jest ISDN

• Elbl▒g û TP S.A.
• Gda±sk û TP S.A. i KOMERTEL
• Gniezno û TP S.A.
• Jelenia G≤ra û TP S.A.
• Kalisz û TP S.A.
• Katowice û TP S.A.
• Kielce û KOMERTEL
• Legnica û TP S.A.
• Olsztyn û TP S.A.
• Pi│a û TP S.A.
• Pozna± û TP S.A.
• Szczecin û TP S.A.
• Toru± û TP S.A.
• Warszawa û KOMERTEL ,i TP S.A.
• Wa│brzych û TP S.A.
• Wroc│aw û TP S.A.
• Zielona G≤ra û TP S.A.

Cyfrowa era

Zgry╝liwi Anglosasi kilka lat temu znale╝li alternatywΩ dla oficjalnego znaczenia skr≤tu ISDN û It Still Does Nothing. C≤┐, jak siΩ okazuje, nawet w Polsce jest to ju┐ nieprawda... Integrated Services Digital Network to nowy rodzaj │▒czno╢ci telefonicznej. ISDN (znany we Francji jako RNIS) r≤┐ni siΩ tym od zwyk│ej linii telefonicznej, czym dysk kompaktowy od kasety magnetofonowej. CD jest mediem stricte cyfrowym, a kaseta û analogowym.

Jak mo┐na siΩ domy╢liµ, aby m≤c skorzystaµ z ISDN-u, potrzebny jest zupe│nie inny osprzΩt techniczny ni┐ do obs│ugi zwyk│ego │▒cza abonenckiego w technologii PSTN (czyli zwyk│y analogowy telefon). Technologia jest r≤┐na na tyle, ┐e tak naprawdΩ nie mo┐na pod│▒czyµ urz▒dzenia cyfrowego bezpo╢refdnio do linii û potrzebne jest jeszcze jej osobne zako±czenie, tzw. NT1 (Network Terminator), czyli zwykle ma│a be┐owa skrzynka, z jednej strony wpiΩta do dwu┐y│owego kabla wychodz▒cego z gniazdka w ╢cianie, a z drugiej oferuj▒ca mo┐liwo╢µ pod│▒czenia cyfrowych urz▒dze± kablem podobnym do RJ-45 (szerszym ni┐ zwyk│y kabelek "ameryka±ski" RJ-11; z NT1 wychodz▒ cztery "druty"). Dopiero do NT1 mo┐na pod│▒czyµ jedno z urz▒dze± telefonii ISDN û telefon, wideotelefon, adapter komputerowy, modem, faks (w przysz│o╢ci...).

Podstawowym pojΩciem ISDN-u jest BRI û Basic Rate Interface. Jest to trakt cyfrowy z centrali do abonenta, kt≤ry pozwala na korzystanie z dw≤ch kana│≤w B i jednego D (2B+D). Kana│ B (B od bearer, czyli no╢ny) s│u┐y do przesy│ania danych w obie strony û od i do abonenta. Jeden kana│ B ma szybko╢µ 64 kilobit≤w na sekundΩ (64000 bps). Natomiast kana│ D (D od delta) to "tylko" 16 kbit/s ale, upraszczaj▒c mo┐na powiedzieµ, ┐e nie s│u┐y on do jakiejkolwiek komunikacji miΩdzy abonentami, a raczej miΩdzy abonentem a central▒ û w nim przesy│ane s▒ np. wezwania ("dzwonki") i inne sygnalizacje, ale mo┐na te┐ pokusiµ siΩ o wykorzystanie go do przesy│ania danych protoko│em X.25.

Dwa kana│y B mo┐na │▒czyµ w jeden kana│ o szybko╢ci 128 kbit/s, o ile osprzΩt na to pozwala, jednak zwykle wtedy op│aty wzrastaj▒ dwukrotnie û operator telefonii ISDN podaje taryfΩ przy korzystaniu z jednego kana│u B. Za kana│ D nie p│aci siΩ w wiΩkszo╢ci wypadk≤w.

Inne wa┐ne pojΩcie to PRI û zestaw 30 kana│≤w B i jednego D. PRI nie jest zwykle oferowane abonentom ko±cowym û bo nie ka┐dy umie obs│u┐yµ cyfrowy trakt E1 (2 mbit/s) bezpo╢rednio z centrali telefonicznej.

Tak jak w przypadku p│yty kompaktowej, ISDN w por≤wnaniu z dotychczasow▒ technologi▒ analogow▒ oferuje du┐o atut≤w. Pierwszym z nich jest jako╢µ û d╝wiΩk jest czysty i niezak│≤cony. Telefonia cyfrowa oferuje te┐ wszystkie "ciekawostki" wynikaj▒ce z tego, ┐e musi byµ obs│ugiwana przez nowoczesne centrale. Chodzi tu np. o identyfikacjΩ numeru dzwoni▒cego (przesy│any jest razem z "dzwonkiem" kana│em D) oraz û co najciekawsze û MSN-y, czyli o mo┐liwo╢µ przyporz▒dkowania maksimum o╢miu numer≤w do jednej stacji abonenckiej. Wyobra╝my sobie tak▒ sytuacjΩ: do NT1 mamy pod│▒czony telefon ISDN-owy, dwa telefony analgowe, modem i faks. Ka┐de z tych urz▒dze± mo┐e mieµ inny numer! Oczywi╢cie, tylko dwa z nich mog▒ byµ naraz z sieci jako, ┐e do dyspozycji s▒ tylko dwa kana│y B. Dodatkowo, modem mo┐e rozpoznawaµ r≤┐ne MSN-y i wysy│aµ komputerowi r≤┐ne komunikaty, np. "RING 1", "RING 2", "RING 3" itp. (Potrafi▒ to np. ZyXEL-e.) Wyobra╝ni Czytelnika zostawiam znalezienie praktycznego wykorzystania tego faktu...

Rafa│ Wiosna

(c) Copyright LUPUS