P│yty g│≤wne pod lup▒

est

P│yty g│≤wne pod lup▒

Artur Kuli±ski

Z my╢l▒ o tych, kt≤rzy zamierzaj▒ zmieniµ w swoich komputerach p│ytΩ g│≤wn▒ na przeznaczon▒ do wsp≤│pracy z procesorami Pentium, wybrali╢my do testu p│yty w standardzie AT

C hwal▒c siΩ naszym wspania│ym PC, jednym tchem wymieniamy superszybki procesor, zawrotn▒ pojemno╢µ dysku twardego i pamiΩci operacyjnej, nie wspominaj▒c ani jednym s│owem o elemencie umo┐liwiaj▒cym lepsze lub gorsze wsp≤│dzia│anie tych komponent≤w, czyli o p│ycie g│≤wnej. Jednak tak┐e pod tym wzglΩdem nasz rynek komputerowy oferuje ogromny wyb≤r produkt≤w, prze╢cigaj▒cych siΩ w liczbie obs│ugiwanych standard≤w i zintegrowanych nowinek technicznych. Tutaj opisujemy i por≤wnujemy kilka egzemplarzy p│yt, kt≤re trafi│y do redakcyjnego Laboratorium. Z my╢l▒ o tych, kt≤rzy zamierzaj▒ zmieniµ w swoich komputerach p│ytΩ g│≤wn▒ na przeznaczon▒ do wsp≤│pracy z procesorami Pentium, wybrali╢my p│yty w standardzie AT, kt≤rych zastosowanie nie wymaga od u┐ytkownika zmiany obudowy, jak mia│oby to miejsce w przypadku p│yt ATX.

P│yty g│≤wne

PodstawΩ konstrukcji p│yty g│≤wnej stanowi jeden lub kilka uk│ad≤w scalonych ASIC, nazywanych │▒cznie chipsetem. Uk│ady te realizuj▒ logikΩ obs│ugi pamiΩci, szyn systemowych i uk│ad≤w peryferyjnych. Aktualnie na rynku kr≤luje chipset 430TX firmy Intel - znalaz│o to odzwierciedlenie w przekroju dostarczonych do test≤w p│yt - tylko trzy z nich bazowa│y na uk│adzie innym ni┐ 430TX. By│y to: PINE PT-7504 na uk│adzie VX PRO 586, WINCO W-P55VTT2 z chipsetem VIA Apollo VP oraz PINE VX z chipsetem INTEL 430 VX. Wszystkie p│yty mia│y przynajmniej jedno z│▒cze USB, niekt≤re (patrz tabela) oferowa│y dodatkowo z│▒cza PS/2 dla myszy. WiΩkszo╢µ dostarczonych p│yt przeznaczona by│a do pracy z zasilaczami typu AT, niekt≤re p│yty (ABIT TX5, PC Bird 8500 TUD, TREND ATC-500) mia│y dodatkowe gniazda do zasilania typu ATX (kt≤ry ju┐ niebawem stanie siΩ dominuj▒cym standardem). Niespodzianki nie stanowi te┐ zintegrowane z p│yt▒ gniazdo do urz▒dze± peryferyjnych komunikuj▒cych siΩ z jednostk▒ centraln▒ za pomoc▒ podczerwieni (IrDA). Kupuj▒c p│ytΩ, warto tak┐e zainteresowaµ siΩ oferowanymi funkcjami oszczΩdzania energii oraz monitorowania warunk≤w pracy systemu, takich jak temperatura czy te┐ sprawna praca wentylatora.
Dostarczone p│yty oferowa│y pamiΩµ podrΩczn▒ drugiego poziomu o rozmiarach 256 KB lub 512 KB. Niestety, tylko TEKRAM P5T30-B4, PINE PT-7504, WINCO W-P55VTT2 wyra╝nie okre╢la│y, jakim rozmiarem pamiΩci podrΩcznej dysponuj▒; inne okre╢la│y rozmiar 256 KB jako podstawowy, natomiast 512 KB (i wiΩcej) jako opcjonalny. Dlatego zwracam uwagΩ na konieczno╢µ upewnienia siΩ co do rozmiaru pamiΩci cache podczas zakupu p│yty. Tak┐e informacja dotycz▒ca jednoczesnego wykorzystywania modu│≤w pamiΩci SIMM i DIMM wyra╝nie podana zosta│a jedynie w przypadku p│yty PINE PT-7504. Wszystkie dostarczone p│yty zawiera│y AWARD BIOS. W╢r≤d dodatkowych mo┐liwo╢ci p│yt warto wymieniµ: startowanie systemu z r≤┐nych fizycznie dysk≤w twardych lub napΩdu CD-ROM oraz nowinkΩ zaimplementowan▒ na p│ycie ABIT TX5, czyli technologiΩ SOFT MENU, umo┐liwiaj▒c▒ konfiguracjΩ p│yty bez k│opotliwego przestawiania zworek. Poni┐ej zamieszczam uwagi dotycz▒ce pracy z konkretnymi modelami p│yt.

ABIT TX5

jedyna dostarczona do nas p│yta nie wymagaj▒ca przestawiania zworek. Po w│▒czeniu zasilania BIOS powiadomi│ nas o wykryciu nowego procesora i poprosi│ o potwierdzenie ustawie± dotycz▒cych zasilania, czΩstotliwo╢ci itd. Na pochwa│Ω zas│uguje tak┐e bardzo przejrzysta instrukcja obs│ugi.

PC Bird 8500TUD

stabilizatory napiΩcia i uk│ad Flash BIOS-u blokuj▒ praktycznie wszystkie z│▒cza ISA, bardzo trudny dostΩp do niewygodnie rozmieszczonych zworek, niewygodne, "ciasne" rozmieszczenie z│▒cz zintegrowanego kontrolera. Instalacja Windows 95 przebiega│a bez problem≤w. Niestety, tak┐e instrukcja obs│ugi pozostawia wiele do ┐yczenia (ma│a czcionka, zbyt du┐a koncentracja informacji, │atwo o pomy│kΩ).

TEKRAM P5T30-B4

bardzo dobrze rozmieszczone komponenty, nic nie blokuje slot≤w ISA, do zestawu do│▒czona jest p│yta CD-ROM z oprogramowaniem, dyskietka z driverami i bardzo interesuj▒ca p│yta CD-ROM z informacjami o firmie i jej ofercie. Przy wentylatorze pod│▒czonym do standardowego zasilania, a nie do p│yty, przy ka┐dym uruchomieniu sygnalizowane by│o uszkodzenie wentylatora. Jedynym rozwi▒zaniem jest zastosowanie w│a╢ciwego, pod│▒czanego do p│yty wentylatora. Og≤lnie p│yta zas│uguje na uwagΩ jako przemy╢lane i dobrze wykonane urz▒dzenie.

TREND ATC-500

p│yta uruchomiona zosta│a bez problem≤w, ustawienie i rozmieszczenie zworek przejrzy╢cie opisane w instrukcji. Jedynym niemi│ym zgrzytem by│ du┐y kondensator elektrolityczny, kt≤ry bardzo utrudni│ za│o┐enie wentylatora (po uprzednim niebezpiecznym odgiΩciu tego w│a╢nie kondensatora) na procesor.

PINE PT-7504

instrukcja w postaci kartki formatu A4 ogranicza siΩ do opisu zworek. Z│e umieszczenie podstawki procesora spowodowa│o, ┐e w trzy sloty PCI z czterech dostΩpnych nie uda│o siΩ w│o┐yµ karty grafiki, wystaj▒cej 5 cm poza slot.

WINCO W-P55TX

ten model p│yty reprezentuje bardzo mocny standard w╢r≤d produkt≤w tej klasy. Dobrze zaprojektowana i wykonana p│yta nie sprawia│a ┐adnych k│opot≤w w czasie instalacji, uruchamiania i pracy. Warto zaznaczyµ, ┐e ma ona certyfikat ISO 9002.

WINCO W-P55VTT2

drugi z testowanych modeli tej firmy (tak┐e z certyfikatem ISO 9002) nie sprawia│ ┐adnych problem≤w, jedynym negatywnym elementem zestawu by│a errata do instrukcji dotycz▒ca ustawienia najwa┐niejszych zworek na p│ycie, do│▒czona w formie kserokopii formatu A4, znalezionej dopiero po dok│adnym przejrzeniu zawarto╢ci opakowania p│yty.

PINE VX

jedyny przedstawiciel chipsetu INTEL 430VX mia│ niewygodnie umieszczone zworki. Trudno te┐ by│o je znale╝µ, kieruj▒c siΩ ich opisem na p│ycie i do│▒czonym do instrukcji rysun- kiem.

Pod rozwagΩ

Tym, kt≤rzy s▒ zainteresowani zakupem p│yty g│≤wnej sugerujemy zwr≤cenie uwagi na rzeczywist▒ u┐yteczno╢µ gniazd dla kart rozszerze± poniewa┐ wielu konstruktor≤w umieszcza w ich pobli┐u elementy (radiatory, kondensatory itp.), uniemo┐liwiaj▒ce w│o┐enie w takie gniazdo nieco d│u┐szej karty. Istotna jest tak┐e dostΩpno╢µ i oznakowanie zworek konfiguracyjnych - instrukcja od p│yty mo┐e │atwo zgin▒µ a zmiana ustawie± p│yty mo┐e wymagaµ po┐yczenia narzΩdzi od znajomego zegarmistrza.
Nale┐y r≤wnie┐ starannie rozwa┐yµ, czy nie warto "przesi▒╢µ siΩ" na nowy standard konstrukcji p│yt - ATX. Co prawda wymaga│oby to zmiany obudowy i zasilacza, ale mo┐e siΩ okazaµ w przysz│o╢ci, ┐e zmiana taka bΩdzie nieunikniona...

P│yty g│≤wne UMA

Unified Memory Architecture, czyli rozwi▒zanie konstrukcyjne, w kt≤rym procesor graficzny nie ma w│asnej pamiΩci, wykorzystuj▒c wydzielony fragment pamiΩci RAM komputera, nie cieszy siΩ w Polsce popularno╢ci▒. Jest to o tyle dziwne, ┐e rozwi▒zanie takie znacz▒co obni┐a koszt ca│ego komputera, oferuj▒c dodatkowo u┐ytkownikowi elastyczno╢µ konfiguracji grafiki. Ze wzglΩdu na specyficzn▒, wart▒ poznania architekturΩ oraz niew▒tpliwe walory ekonomiczne, przedstawiamy dwie konstrukcje p│yt UMA.

ASUS SP97

Zbudowana na bazie uk│adu SiS 5598 (wszystko w jednym uk│adzie!) p│yta g│≤wna ma "na pok│adzie" wbudowany procesor graficzny, kt≤rego pamiΩµ stanowi wydzielony fragment pamiΩci operacyjnej. Wielko╢µ RAM-u udostΩpnionego karcie grafiki zale┐y od woli i potrzeb u┐ytkownika i ustalana jest w prosty spos≤b z poziomu tzw. Setupu na 1 MB, 2 MB lub 4 MB. Oczywi╢cie u┐ytkownik w ka┐dej chwili mo┐e, za pomoc▒ zworki, zrezygnowaµ z us│ug zintegrowanej grafiki i powr≤ciµ do tradycyjnej karty, poci▒ga to za sob▒ zwolnienie zarezerwowanej pamiΩci operacyjnej. SP97 nad▒┐a za najnowszymi trendami, obs│uguj▒c Ultra DMA/33, interfejsy USB i IrDA, ma tak┐e gniazdo PS/2 dla myszy. Brakuje, niestety, gniazd dla modu│≤w pamiΩci DIMM. Na p│ycie zainstalowano 512 KB pamiΩci cache.

ABIT PD5N

P│yta zbudowana na tym samym chipsecie i bardzo podobna w konstrukcji oraz mo┐liwo╢ciach funkcjonalnych. Charakterystyczn▒ jej cech▒ jest zastosowanie mikroprze│▒cznik≤w konfiguracyjnych, zamiast popularnych zworek. Do│▒czona p│ytka CD zawiera, opr≤cz zestawu sterownik≤w, bogaty podrΩcznik u┐ytkownika w formatach .DOC i .PDF, natomiast papierowa instrukcja zawiera tylko minimum informacji niezbΩdnych do instalacji p│yty i procesora. W opcjach konfiguracyjnych tej p│yty umieszczono mo┐liwo╢µ stosowania r≤wnie┐ procesora IDT Centaur C-6.
W czasie test≤w p│yty sprawowa│y siΩ bardzo dobrze. Testy wykaza│y, ┐e przy 32 MB pamiΩci operacyjnej spadek wydajno╢ci, wynikaj▒cy ze wsp≤│dzielenia pamiΩci, jest praktycznie niezauwa┐alny. Po wy│▒czeniu zintegrowanej grafiki i zainstalowaniu karty na procesorze S3 Virge z 2 MB pamiΩci, otrzymane wyniki test≤w by│y por≤wnywalne z wynikami uzyskanymi przy wykorzystaniu zintegrowanej grafiki SiS. Propozycja zakupu dobrej p│yty g│≤wnej renomowanego producenta z grafik▒, kt≤rej mo┐liwo╢ci mo┐emy w pewnym zakresie dostosowaµ do w│asnych potrzeb, w cenie por≤wnywalnej z cen▒ taniej p│yty na chipsecie Intela, jest godna uwagi, zw│aszcza ┐e uk│ad sprawia wra┐enie dopracowanego i nowoczesnego.

PamiΩµ: do 256 MB;
Z│▒cza: 4╫ PCI, 3╫ISA, 4╫ SIMM, 1╫VGA, 2╫IDE, 1╫LPT, 2╫COMM, 1╫USB, 2╫IrDA, mysz PS/2;
Dodatkowe funkcje: pomiar temperatury procesora oraz sterowanie prac▒ wentylatora.

P│ytΩ ASUS SP97 dostarczy│: TCH Components, ul. Rostafi±skich 4, 02-539 Warszawa, tel. (022) 6460033, faks 481206.
Cena: 91 USD + VAT.

P│ytΩ ABIT PD5N dostarczy│: BAZA Sp. z o.o., 02-940 Warszawa,
ul. Powsi±ska 22A, tel. (022) 6519032, 6519033, faks 6420716.
Cena: 315 z│ + VAT.